Excuses aan Indonesië:
Toen koning Willem-Alexander in Jakarta excuses aanbood voor het Nederlandse geweld tijdens de onafhankelijkheidsoorlog, was dat historisch. Voor het eerst erkende ons staatshoofd openlijk wat Indonesië al decennialang riep: Nederland voerde geen “politionele acties”, maar een brute koloniale oorlog die duizenden slachtoffers maakte.
Toch klonk in Nederland direct luide kritiek. De Federatie Indische Nederlanders (FIN) sprak van een “dolksteek in de rug”. Hun argument? Het leed van Indo’s en Molukkers zou niet zijn meegenomen in de excuses. Maar laten we eerlijk zijn: dat is een pijnlijk eenzijdig verhaal.
De feiten op een rij
De koloniale oorlog van 1945–1949 was primair een oorlog van Nederland tegen Indonesië. Nederland probeerde met geweld een kolonie te behouden die niet meer van deze tijd was.
Dat er ook geweld was vanuit Indonesische zijde – soms tegen Indo’s en Molukkers – staat vast. Maar dat maakt de Nederlandse verantwoordelijkheid niet kleiner.
Excuses aan Indonesië zijn géén ontkenning van het leed van individuele groepen. Het is een erkenning van structureel koloniaal geweld dat decennialang door Nederland werd verzwegen.
Stop het selectieve slachtofferschap
Het voortdurend claimen dat de excuses “een dolksteek” zouden zijn, klinkt als slachtofferschap op bestelling. Alsof de erkenning van Nederlands geweld pas geldig is als álle pijn van alle groepen tegelijk benoemd wordt. Maar zo werkt geschiedenis niet.
Indo’s en Molukkers in Nederland hebben onmiskenbaar zwaar geleden, vaak tussen wal en schip, verraden door Den Haag en later genegeerd. Maar dat rechtvaardigt geen blokkade van excuses aan Indonesië. Hun leed is reëel – maar het is niet het hele verhaal.
Een uitnodiging tot volwassen debat
De tijd van halve waarheden en het “wij zijn de vergeten slachtoffers”-narratief moet voorbij zijn. Als we werkelijk recht willen doen aan de geschiedenis, moeten we stoppen met eenzijdig wijzen. De excuses aan Indonesië zijn geen dolksteek – ze zijn een stap richting volwassen omgang met ons koloniale verleden.
De vraag is nu: durven Indo’s en Molukkers hun eigen positie in dit verhaal te herzien? Niet alleen als slachtoffers van Indonesisch geweld, maar ook als erfgenamen van een koloniaal systeem waarin zij vaak profiteerden.
Wie alleen maar roept dat de excuses een dolksteek zijn, mist de kans om eindelijk een eerlijk gesprek te voeren. En dat gesprek is harder nodig dan ooit.
